مطالعات مرحله دوم شرح خدمات اقدامات سازهای طرح احیاء و نجات تالاب بینالمللی گمیشان – راهکاری برای پایداری زیستمحیطی و مدیریت منابع آبی
مقدمه
تالابها بهعنوان یکی از حیاتیترین اکوسیستمهای جهان، نقش بیبدیلی در حفظ تنوع زیستی، تعدیل تغییرات اقلیمی و مدیریت منابع آبی ایفا میکنند. تالاب بینالمللی گمیشان، واقع در استان گلستان، با چالشهای متعددی نظیر کاهش منابع آبی، آلودگی و تغییرات اقلیمی مواجه است. مطالعات مرحله دوم شرح خدمات اقدامات سازهای طرح احیاء و نجات تالاب بینالمللی گمیشان، پروژهای جامع است که با هدف بازگرداندن تعادل زیستمحیطی و بهرهوری پایدار از منابع آبی این تالاب اجرا میشود.
اهمیت تالاب بینالمللی گمیشان
ویژگیهای جغرافیایی و اکولوژیکی:
تالاب گمیشان در نزدیکی دریای خزر و در منطقهای با تنوع زیستی بالا قرار دارد. این تالاب با مساحتی بالغ بر 18,000 هکتار، زیستگاهی ارزشمند برای پرندگان مهاجر و گونههای جانوری مختلف است. احیاء این تالاب نهتنها به حفظ تنوع زیستی کمک میکند، بلکه نقشی کلیدی در بهبود وضعیت محیطزیست منطقه دارد.
تهدیدات زیستمحیطی:
خشکسالیهای پیاپی، کاهش منابع آبی و ورود آلایندهها از جمله تهدیداتی هستند که این تالاب را در معرض خطر نابودی قرار دادهاند. اقدامات سازهای در قالب این طرح، به کاهش این تهدیدات و بهبود وضعیت تالاب کمک میکند.
اهداف مطالعات مرحله دوم و اقدامات سازهای
بهبود جریان آبی و بازگرداندن هیدرولوژی طبیعی تالاب: با طراحی و احداث زیرساختهای مناسب، جریان طبیعی آب در بخشهای مختلف تالاب احیاء میشود.
افزایش سطح ذخیرهسازی آب: با اجرای سازههای مهندسی و بهسازی زهکشها، امکان ذخیرهسازی بیشتر آب فراهم میشود.
حفاظت از تنوع زیستی: اقدامات سازهای به حفظ زیستگاههای طبیعی و جلوگیری از انقراض گونههای زیستی منطقه کمک میکند.
کاهش آلودگی و کنترل سیلابها: این طرح شامل ساخت دیوارههای حفاظتی و سامانههای مدیریت آب است که از ورود آلایندهها و وقوع سیلابهای فصلی جلوگیری میکند.
اقدامات سازهای پیشبینیشده
1. بهسازی زهکش خزر:
زهکش خزر یکی از اصلیترین منابع تأمین آب تالاب گمیشان است. بهسازی این زهکش با استفاده از تکنولوژیهای نوین، امکان تأمین آب کافی برای تالاب را فراهم میکند.
2. بازسازی دیوارههای حفاظتی:
دیوارههای حفاظتی در بخش غربی تالاب، با هدف جلوگیری از ورود آلایندهها و کنترل جریانهای ناخواسته آب، بازسازی میشوند.
3. احداث سامانه تخلیه اضطراری:
سامانه تخلیه اضطراری طراحیشده در این پروژه، در مواقع بحرانی نظیر سیلابها، از آسیب به زیرساختها و تخریب تالاب جلوگیری میکند.
4. احداث ساختمان کنترل و بهرهبرداری:
ساختمان کنترل و بهرهبرداری، با هدف مدیریت متمرکز منابع آبی و پایش وضعیت تالاب، طراحی و احداث خواهد شد.
اثرات مثبت پروژه
زیستمحیطی:
- حفظ تنوع زیستی و جلوگیری از انقراض گونههای بومی.
- کاهش ورود آلایندهها و بهبود کیفیت آب تالاب.
اقتصادی:
- تقویت بخش کشاورزی و ماهیگیری در منطقه.
- توسعه گردشگری زیستمحیطی و ایجاد فرصتهای شغلی.
اجتماعی:
- بهبود کیفیت زندگی جوامع محلی از طریق حفظ منابع آبی و کاهش خسارات سیلابها.
نتیجهگیری
مطالعات مرحله دوم شرح خدمات اقدامات سازهای طرح احیاء و نجات تالاب بینالمللی گمیشان، یکی از پروژههای پیشرو در حفظ و بازسازی اکوسیستمهای طبیعی ایران است. این طرح، با ترکیب رویکردهای سازهای و زیستمحیطی، گامی مؤثر در جهت پایداری زیستمحیطی، توسعه پایدار و ارتقای معیشت جوامع محلی برداشته است. شرکت کاوآب با اجرای این پروژه، تعهد خود به حفاظت از منابع طبیعی و مدیریت پایدار آب را به اثبات رسانده است.